گوشه ای از فعالیت های بالنده زنان و دختران تورکمن

آیلار نخبه خیّر کومیش دپه – مقاله ص. جاذبی

هفته نامه همزیستی:

مقاله صدیقه جاذبی– وقتی به فاصله خیلی کوتاه در شبکه‌های اجتماعی از فعالیت دو زن فعال در عرصه امور خیریه در ترکمن صحرا با خبر شدم و چهره این دو زن جسور را دیدم تیتر «دو زن در یک قاب» در ذهنم نقش بست. خوشحالی من از بابت حضور این دو زن در این عرصه وصف ناپذیر بود، به خاطر همین زود شماره‌های شان را پیدا کرده و با آنها ارتباط برقرار کردم. ارتباط با « آیلر کوچکی » این شیرزن گمیشانی خیلی طول نکشید، اما فریده ایزدی زن جسور آق‌قلایی کمی دیر به ارتباط ما پاسخ دادند. با آیلر کوچکی مصاحبه‌ام را انجام دادم اما فریده ایزدی بنا به دلایل شخصی نخواستند مصاحبه کنند، هرچند با او صحبت دوستانه خوبی داشتم و با فعالیت‌های شان و خودشان آشنا شدم.

اما آیلر کوچکی، زنی که بیماری پسرش باعث شد تا به فکر تاسیس خیریه بیفتد. دو سال پیش یعنی سال 86 آیلر همراهی چند نفر را جلب کرده و درشهرستان محروم گمیشان برای بیماران سرطانی خیریه‌ای راه اندازی می‌‌کند. پیش از تاسیس این خیریه او به خاطر بیماری فرزندش با یکی از خیریه‌های معتبر منطقه آَشنا شده بود. آشنایی با این خیریه کم کم به فعالیت او در آنجا انجامید و در نهایت خود اقدام به تاسیس کانون حمایت از بیماران صعب‌العلاج به اسم لبخند امید شکوفه‌های گمیشان می‌کند. او با همراهی چند نفر از معتمدین گمیشان این خیریه را اداره می‌کند و آیلر و همه کسانی که آنجا فعالیت می‌کنند بدون دریافت ریالی از محل خیریه بابت فعالیت‌های خود، با جان و دل خیریه را اداره می‌کنند. محل خیریه نیز برای اینکه هزینه‌ی بیشتری تحمیل نشود، یکی از دو اتاق خانه آیلر قصه ما است. البته به گفته او بعد ازسیل به ‌خاطرحضور مهمانان زیاد ورودی حیاط را آجرکاری کرده وبه اتاق تبدیل کرده‌اند تاشرمنده مهمان‌های شان نباشند.

تلاش برای تامین هزینه 220 بیمار

او می‌گوید: «کل درآمد خیریه صرف خود بیماران می‌شود و درحال حاضر بیش از۲۲۰پرونده ثبت شده داریم که برای تامین هزینه‌های درمانی، شیمی درمانی، معیشتی، خورد وخوراک، تحصیل بچه‌های شان وغیره فعالیت می‌کنیم. ما برای اینکه کل درآمد خیریه را صرف بیماران کنیم میز صندلی‌های اوراقی و دورانداختنی ادارات را تعمیر کرده و استفاده می‌کنیم».

صفحاتی چند از کتاب جدید من «قیاتخان و بازماندگان – تابستان 2019

اپیزود دوازدهم: رواياتي از زندگي قيات‌خان و مصاحبه با دکتر خانگلدی اونق؛ نویسنده و پژوهشگر ترکمن

رواياتي از زندگي قيات‌خان و مصاحبه با دکتر خانگلدی اونق؛ نویسنده و پژوهشگر ترکمن

لینک جداگانه و متفاوت کلیک کنید!

کتابهای قیاتخان و مختومقلی

پنجمین نشست سران کشورهای حاشیه خزر؛ امضای رژیم حقوقی؟

تصویر هوائی خازار نگزی

آلمان – رادیو فردا: بعد از ۲۵ سال بحث وجدل و چهار نشست سران و ۵۱ نشست کارشناسی برای تدوین کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر، اکنون چشم‌ها به نشستِ قریب‌الوقوع سران حاشیه این دریا دوخته شده که روز یکشنبه ۲۱ مرداد در قزاقستان برگزارخواهد شد.
تدوین رژیم حقوقی جدید برای این دریا یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین مسائل پنج کشورحاشیه این دریا پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ بوده است و انتظار می‌رود که نشست قزاقستان به این مسئله پایان دهد و سرانجام کنوانسیون مذکور به امضا همه کشورها برسد.
در آخرین نشست سران که درمهر ماه ۱۳۹۳ در آستاراخان روسیه برگزار شد، روسای پنج کشور ساحلی دریای خزر، یک سند مشترک ۱۹ ماده‌ای را که حاوی اصول کلی برای تدوین کنوانسیون رژیم حقوقی این دریا بود، امضا کردند.
به تازگی، بعد از نزدیک به چهار سال بعد از نشست آستاراخان، مقام‌های روسی اعلام کردند که کار تدوین پیش‌نویس کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را به پایان رسانده‌اند.

تهیه پیش‌نویس رژیم حقوقی

دیمیتری مدودیف، نخست‌وزیر روسیه، ۳۱ خرداد، پیش‌نویس کنوانسیون رژیم حقوقی دریای خزر را امضا کرد و در پی آن ولادیمیر پوتین نیز متن پیشنهادی را تأیید کرد. گرچه متن کامل کنوانسیون مصوبه دولت روسیه انتشار نیافته است اما شبکه‌های رسانه‌ای روسیه مانند «آرب ک»، «اینترفاکس» و «تاس» مهم‌ترین بندها و خلاصه‌ای ازآ ن را منتشر کردند.

بر پایه گزارش این شبکه‌ها، پیش‌نویس کنوانسیون رژیم حقوقی را وزارت خارجه روسیه با موافقت سازمان‌های اجرایی فدرال روسیه تهیه کرده و این کار با هماهنگی‌های اولیه چهار کشور دیگر حاشیه خزر صورت گرفته است. این پیش‌نویس حقوق و مسئولیت‌های کشورهای حاشیه خزر را برای استفاده از حریم هوایی، آب‌ها، بستر، زیربستر و منابع طبیعی این دریا تعریف و تنظیم می‌کند.

حریم آب‌های سرزمینی …

قطعه ای از کتاب «اشعار سروده شده در اسارت» به انگلیسی – A piece of the book «The poems were written in captivity» an English

اشعار نوشته شده در اسارت-The poems were written in captivity

تورنتو – د. خ. اونق: (پروژه) – قطعه ای از کتاب «اشعار سروده شده در اسارت» به فاریسی: … حوادث و وقایعی که در زندان برای یاغشی مأمد اتفّاق افتاده است پر از تراژدی و لبریز از غم و اندوه و غُصّه است. یکی از سنگین ترین رخدادی که برای وی اتفاق افتاده، از دست دادن پدرش در زندان بوده است. کسی که زمانی بر مسند منصب خانی نشسته و با شوکت بی شائبه ای استقبال می شده است، با تکیّه بر پشتیبانی پادشاه روس بر علیه دولت بزرگی مثل ایران جبهه باز کرده بود، پدری که در باکو و تفلیس با احترامات رسمی و با شوکت فراوان استقبال می شده است، آمد و آمد!!!… امروز در اینجا شاهد مرگ وی بودن در زندان تفلیس از فرط جدائی، از رمق افتاده، با ازدست دادن چشمهاش، برای یاغشی مأمدی که تازه به کاملیّت خود رسیده و باصطلاح تورکمنی «غیلاو» انداخته بود، فاجعه بسیار دردناک و سهمگینی بود. تحمل زندان و عذابی که در نتیجه مرگ پدرش در زندان متحمّل می شده است، جان و تن وی را بریان می کرد…..

Toronto – Dr. H. OWNUK: (The Project)– A piece of the book «The poems were written in captivity» an English – The incidents and events that have occurred in the prison for the Yakhshi Muhammed are full of tragedy and overflowing with sadness and sorrow. One of the heaviest events that happened to him, losing his father was in jail. Someone who is in a period sitting on the seat of Khani’s level, and he was greeted with a unique, gloriously glorified. He relying on the support of the Russian king and had opened a big front to against a large government like Iran. The father, who would have been welcomed in Baku and Tbilisi with official admiration and with the greatest exception, comes and comes!!!… Today in here; to be witnessed and to see his death in Tbilisi prison, With the lost of his eyes, has fallen out of hand, for Yakhshi-Mohammad, who had the newly-reached to full young time, the disaster was very painful and heavy. The tolerance of imprisonment and torture suffered as a result of his father’s death in prison would’ve to burn his body and soul.

These incidents and emotions are reflected as warp-and-woof textured in his poems. The lines that have been written frequently reminded of his father’s death, is written with dissatisfaction with his relatives or kin-folk, or with a mournful sigh, pessimistic or that you are very engrossed. The waiting, limitlessness in imprisonment together with his father for the presence of the Qadir Ma’med, with to sew the eyes to the doors. Finally, the presence of Qadir Ma’med to the Tbilisi with three of the be asked children after the death of Kyat Khan has been expressed and this relationship would be linked to logical (منطقی) advise by giving «paternal advice» of the Yakhshi Mohammed to for his twin children has looping has continued. …Read More:

قاسم نورباد شاعر و ادیب متعهد ادبیّات مستقلّ ترکمنان دنیا

قاسم نورباد شاعر و ادیب متعهد ادبیّات

خوجه نفس نیوز: دکتر قاسم نوربات از جمله نویسندگان و شاعرانی است که کار خود را با شعر و ادبیّات شروع کرد. از اوّلین اثار او میتوان به مجموعه آثار شعر و نشریه قره دپه لی اوغلانجئق «کودک قره تپّه ائی» که در مایه ادبیّات کودکان منتشر میشد نام برد. در طول فعّالیّتهایش آثار زیادی را منتشر نمود که یکی از برجسته ترین آنها مربوط میشود به اثر مرحوم احمد گرگانلی که با عنوان» گرگن جلگه لرینده (در جلگه های گرگان)» که توسّط مرحوم احمد گرگنلی در ایّام قبل از جنگ جهانی دوّم به رشته تحریر درآمده بود که بعدها به سبب بروز جنگ خانمانسوز جهانی دوّم او شهید میشود و موفق به انتشار اثرش نشده بود. قاسم نوربات این اثر را دوباره بازسازی و در ایّام استقلال ترکمنستان منتشر نمود. قاسم بعد از فراغت از تحصیل کار خودرا با معلّمی در بخش حسنقلی شروع کرد و بدلیل استعداد شگرف او در نویسندگی و ادبیّات شعری مدّتی نگذشت که از جانب شورای نویسندگان ترکمنستان به اقامت در شهر عشق آباد پایتخت ترکمنستان دعوت میگردد و فعالیّتهای خودرا در مرکز با حضور در عرصه رسانه های گروهی رسما در » هفته نامه «هنر و ادبیّات» شروع میکند. او در طول فعالیّتهای خود اثار ارزشمندی را ارائه نمود که استیل آثار او را میتوان همپایه آثار صمد بهرنگی نامید. گرایش زیاد او به ادبیّات ترکمنان ایران باعث میشد بیشتر به همکاری و همیاری با هم ملِبتی های خود بپردازد.

The poems that are written in the prison clause of Russia

اشعاری که در بند زندان های روسیّه سروده شده است

یاغشی مأمد

خوجه نفس نیوز – د. خ. اونق: وب چکیده این اثر: قیات خان از طایفه «کُر /حسنقلی کُر یا قویونلی کُر/»، در قرن XVIII/م.، و در سال 1754/م.، در کومیش دپه به دنیا آمد. وی به سبب وابستگی شغلی که از یک خانواده استاد «آهنگری» به ارث برده است، با استعداد ذاتی، به عنوان شخصی ماهر به بار آمده است. وی از همه نوع اسباب و وسائل تجاری و کاروان بازرگانی، ناوهای دریائی و  ماهیگیری و کارگاه آهنگری برخوردار بوده است.

Hojanepes News – Dr.H.OWNUK: Web Abstract of this work: Qayat Khan from the clan «Koer /Hasan-kuli Koer or Qoyunli Koer/», was born in the city Kumish-Depe in the 18th century in 1754. He has been trained as a skilled person due to his career dependence, inherited from a «forming Iron-work» master’s family, with an inherent talent. He has all kinds of commercial vehicles, caravans, naval and fishing, and Iron-work workshop.
The events that occurred at that period date from the period of Mohammad Shah Qajar.

In the XVIII and XIX centuries during the Muhammad Shah Qajar periods, the Qajar feudal government was able to ruin the Turkmens by imposing heavy taxes on the nation, under the pretext of following the crackdowns of the Turkmen of Jafar-bay.

جلد متن انگلیسی کتاب «قیاتخان یمودسکی» – The cover of book «Kiyat-khan Yomudskii_an English

Qiyat Khan, who had to suffer from the Qajar tyranny, with all his livelihoods, including fishing gear and iron-forging tools, He went from the Kumish Depe, first to the Esen-Quli /Hassanquli/ and then to Cheleken. … Read More >>>

باتیر شاه محمداف زندانی ترکمنستانی در اوین در اعتصاب غذا است

باتیر شاه محمداف زندانی ترکمنستانی در اوین

تکرار ابراز کینه و خصومت با همسایگان

آلمان – باتیر شاه محمد کارمند شرکت روسی لاکایار بیش از هشت سال است درایران توسط ماموران اطلاعات دستگیر شده و به اتهام جاسوسی در زندان اوین بسر می برد. زندانی شدن باتیر شاه محمداف یادآور زندانی شدن قیات خان و پسر بزرگش یاغشی مأمد توسط روسیه تزاری درقرن 19م بدرخواست دولت وقت ایران است. باید دید باتیر شاه محمداف را براساس کدام مدرک و سندی زندانی کردند و چرا اعلام نمشود. …

خبار روز: www.akhbar-rooz.com  شنبه  ۲۱ بهمن ۱٣۹۶ –  ۱۰ فوريه ۲۰۱٨

گزارش دریافتی: باتیر شاه محمداف زندانی تبعه ترکمنستان که از سال ۱۳۸۸ در زندان اوین است در حمایت از هم بندی سابق خود سهیل عربی از روز شنبه ۱۴ آبان دست به اعتصاب غذا زده است.

برای اطلاعات بیشتر در باره وضعیت باتیر شاه محمداف متن نامه این زندانی تبعه ترکمنستان را که در تاریخ آذر ۹۶ منتشر شده است بخوانید:
“اینجانب باتیر شاه محمداف تبعه ترکمنستان کارمند شرکت روسی لاکایار در ۱۸ تیرماه سال ۱۳۸۸ هنگام بازگشت از زاهدان در فرودگاه مهرآباد توسط مقامات امنیتی و اطلاعاتی ایران بازداشت شدم.
پس از طی مراحل بازجویی و حضور در دادگاه انقلاب در نهایت شگفتی بدون هیچگونه سند، مدرک یا شاهدی ابتدا به ۲۰ سال و پس از تجدید نظر به ۱۰ سال زندان به جرم جاسوسی محکوم شدم.
تاکنون بیش از ۸ سال است که در زندان های ایران محبوس میباشم، در این مدت نه تنها از ملاقات با خانواده ام محروم مانده ام، حتی اجازه تماس تلفن نیز ندارم.

قطعاتی از اشعار یاغشی مأمد در «اشعار سروده شده در اسارت» – 5

یاغشی مأمد خان یمودسکی حسنقلی کُر

تورنتو – خوجه نفس نیوز: …بعداز این که یاغشی مأمد با استمداد طلب یاری از تمام اولاد و اولیاء ها و گذشتگان دینی اعتقادی خود به همّت آستان نشسته بود، هیچ یاری و فصل جدیدی که بتواند یاغشی مأمد را خوشحال کند، بوجود نیامد. بهمین جهت تفکرات جدیدی در افکار یاغشی مأمد پدید می آید، لذا، این تفکرات با اعتقادات دینی و مذهبی قبلی خود فرق داشت.

ولیکن بعداز آن سیکل جدیدی در اشعار یاغشی مأمد آغاز می شود. این تفکّرات و اندیشه ها نتیجه و معلول احساسات بروز داده شده ی یک انسان واقعی در یک فضای حیات حقیقی و رئال است. در چنین حالتی آن تعلیمات و ایده های الهی که در قرون میانه قدیم حاکم بوده است، برای اوّلین بار در پیشگاه حقایق سرسخت روزگار، ضربه و آسیب می پذیرد. جای آنرا منطق و تفکر انسان، افکار واقعی ائی که محصول حقایق رئال موجود است، بکار می گیرد. نا امید شدن شاعر از تعلیمات دینی مذهبی، احتمالاً نگرش بی تفاوت به آن /سکولارانه/، و اعتماد وی به شخصیّت های رئال جامعه، آن امر در قطعات ادبی چیز بسیار ساده ائیست، ولیکن علاوه بر معمولیّت متن داده شده، بلکه، نکته جالب اینجاست که آن بروز شدن نتایج آنالیزهای عمیقی است که از قدیم الایّام وجود داشته. این قطعات، دقیقاً، به همان دلایل بوده است، این امر بعدها بسیار شیوع پیدا کرده است.

اشعار:

(دیوان «اشعار نوشته شده در اسارت» نویسنده: یاغشی مأمد خان یمودسکی)

دؤرتلمه لر /چهار بیتی ها/ بی جای یرده مدار بولماز، جان کعبام گؤزلری گورمز، قای یره بارار یولینی بیلمز، استخوانیم یاندی شو گون نیلایین. ترجمه: در چنین مکانی مدارم کم است، قبله گاهم دیدگانش محروم است، به کجا برود راه اش ناپیدا، استخوانم خورد شدند، آتشم بگرفت.

قطعاتی از اشعار یاغشی مأمد در «اشعار سروده شده در اسارت» – 4

اسنقلی (حسنقلی)

تورنتو – خوجه نفس نیوز: … چنانچه به دقّت خوانندگان ارجمند رسانیدیم، دیوان شعر یاغشی مأمد با شعر تابشردیم /می سپارم/ شروع و با اشعار ، یورت اوٚچین /برای وطن/، برای قادیرمأمد، برای پدر،  محتأچ بولماغین /محتاج مکن مرا/، ینه ده یاد ایله منی /بازم یاد آرید مرا/، پیتربورگا گؤندردیلر خبریم /به پیتربورگ رسانیدند خبرم/، گلسه خوشنود بولارمیقام؟ /آیا بیاد پاسخ خوشنود می شوم؟/، تهران شهرینه /به شهر تهران/، نیلایین /چه کنم/؟، تداوم و تا به اوّل شعر؛ «گیتدیم زارلایا – زارلایا /رفتم زاری و زاری کنان/» رسیده بودیم. اینک دقت خوانندگان ارجمند را به قطعات بعدی اشعار جلب می کنیم: ..

(دیوان «اشعار نوشته شده در اسارت» نویسنده: یاغشی مأمد خان یمودسکی)

گیتدیم زارلایا – زارلایا /رفتم زاری و زاری کنان/ ای یاران لار مسلمان لار، گلن دوران گچدی بیزدن، یوریب* گلیب خام خیالیم،(؟) اقبالیمز گچدی بیزدن، ترجمه: ایا یاران، مسلمانان، دوران ما به سر آمد، خام خیالم فریاد زند، اقبال ما به سر آمد. *****

قطعاتی از اشعار یاغشی مأمد در «اشعار سروده شده در اسارت» – 3

سیر تحوّلات در تاریخ و ادبیّات تورک با رویکرد تورکمنی:

تورنتو – خوجه نفس نیوز:

…ما در این اشعار فریاد بلند و آواهای شاعرانه خیزش و اینتُنیشن های تموّج کلاسیک هایمان را احساس و مشاهده می کنیم، ولیکن چیز جدیدی که برای ادبیّات ما آورده، واضحیّات واقعیّات سرسخت تاریخی می باشد. در آن با احساسات رئال قهرمانان واقعی جان می گیرند. و این امر به عنوان یک متن ادبی در قرن نوزدهم XIX/م.، در جهت غنای صنایع ادبیّات ما تلاش عدیده ای است.

باین ترتیب، بدون درنظر گرفتن کمبودها و نارسائی های ادبی – صناعی آن، این اشعار به عنوان یک منبع و سند با اعتبار و محکم در جهت فراگیری و پژوهش تاریخ و ادبیّات تورکمن می تواند باشد. این دیوان سرتاسر با احساسات درد جدائی ها، برای سعادت وطن، در جستجوی یک زندگی آزاد بودن، خمیرمایه شده است. در این منبع تاریخی نام های واقعی چندین شخصیّت تاریخی آورده شده است، در آن به بیان دقیق حوادث و رخدادهای مشخّص تاریخی پرداخته شده است، فاکت ها و اسناد روابط تورکمن با ایران و روسیّه در آن پیگیرانه دنبال می شود، افکار و گرایش های سیاسی – اجتماعی ملّت در همان زمان بررسی و بیان می گردد. ارزش و ماندگاری این اثر تاریخی در همین جهت ها و نکته های یاد شده می باشد.

اشعار:

(دیوان «اشعار نوشته شده در اسارت» نویسنده: یاغشی مأمد خان یمودسکی)

آزاد ادگیل منی /خلاص کن مرا/ بیله بیلمان، نیلایین، بیر درده دوچار بولمیشام، آیرالیق دردین چکیپ، کوپ مونچه بیمار بولمیشام. هر نه ادسنگ، ای خدایا، شونچه راضی بولمیشام، یارادان الله دییم، شوندان آزاد ادگیل منی. ترجمه: چه کنم من ندانسته، به دردی دچار شدم، درد جدائی چشیدم، این همه بیمار شدم، هر چه دادی ای خدا، راضیم بازم یار شدم، ای خدای خالق گویم ترا، از اینجا خلاص کن مرا.